“เมืองสี่แคว แห่มังกร พักผ่อนบึงบอระเพ็ด ปลารสเด็ดปากน้ำโพ” คือคำขวัญของจังหวัดนครสวรรค์ ดินแดนที่มีประวัติศาสตร์ยาวนานและทุกวันนี้บรรดาธุรกิจค้าปลีกชื่อดังอย่างบิ๊กซี เทสโก้ โลตัส ต่างพาเหรดเข้าไปเปิดสาขาเบียดกันช่วงชิงลูกค้า ทำให้สมรภูมิค้าปลีกในจังหวัดนี้ ดุเดือดไม่แพ้จังหวัดอื่นๆ
แน่นอนท่ามกลางการไหลบ่าของทัพค้าปลีกชื่อดังจากเมืองกรุงที่เข้าไปตีวงล้อมทำเอาค้าปลีกเจ้าถิ่นซึ่งเหลืออยู่เพียงรายเดียวที่กัดฟันหยัดยืนมาได้ถึง 30 ปีอย่าง “แฟรี่แลนด์” จำต้องถึงเวลาปรับเปลี่ยนให้ทันยุคทันสมัยเพราะมิเช่นน้ันอาจต้องตกขบวนจนต้องโบกมือลาจากเวทีค้าปลีกไปก็เป็นได้
แฟรี่แลนด์ เปิดให้บริการเมื่อวันที่ 26 พฤศจิกายน 2530 ระยะเวลา 30 ปีเต็มที่ห้างสรรพสินค้าแห่งนี้เคยครองใจคนปากน้ำโพมาช้านาน แต่วันหนึ่งกระแสแห่งการคืบคลานของธุรกิจค้าปลีกจากเมืองหลวงซึ่งไม่สามารถหลีกเลี่ยงได้เข้ามาเบียดบังจนแทบจะไม่มีที่ยืนเนื่องจากปรับตัวรับไม่ทัน
แต่เมื่อตั้งหลักได้สักพัก “สันติ คุณาวงศ์” ผู้บุกเบิกห้างแห่งนี้มาต้ังแต่วันแรกจนปัจจุบัน ทำใจยอมรับการเปลี่ยนแปลงนั้นได้ พร้อมกับจัดกระบวนทัศน์องค์กรใหม่ พร้อมกับวลีที่ว่า “ถ้าไม่เปลี่ยน ก็อยู่ไม่ได้” ด้วยการค่อยๆ ทรานฟอร์มปรับลดบทบาทจากห้างสรรพสินค้าเปลี่ยนไปยังสิ่งอื่นๆ ตามเทรนด์ อาทิ ร้านอาหาร พิพิธภัณฑ์ เป็นต้น
การปรับตัวของแฟรี่แลนด์ที่เห็นอย่างเป็นรูปธรรมดำเนินมาได้ราว 2 ปีที่ผ่านมา โดยเริ่มจากลงทุนใช้พื้นที่ของห้างฯ บนพื้นที่ชั้น 5 ทำพิพิธภัณฑ์บอกเล่าเรื่องราวของเมืองนครสววรค์ ด้วยความอยากให้คนรุ่นหลังได้เรียนรู้รากเง้า ได้ภูมิใจในความเป็นชาวนครสวรรค์ ตลอดจนการอนุรักษ์ร้านอาหารเก่าแก่ในนครสวรรค์ที่ค่อยๆ อ่อนล้าไปตามวัยคนทำ และส่งเสริมคนรุ่นใหม่ที่อยากเปิดร้านอาหาร
นั่นจึงเป็นที่มาของการเปลี่ยนโฉมห้างฯ แฟรีแลนด์ ให้กลายเป็นศูนย์รวมร้านอาหารของเมืองนครสวรรค์ ทั้งร้านอาหารเก่าแก่ขึ้นชื่อประจำจังหวัด ร้านริมทาง ร้านของคนรุ่นใหม่ๆ ให้มาตั้งร้านอยู่ในห้าง
แนวคิดดังกล่าว สันติ บอกว่า ไม่ได้ต้องการให้คนนครสวรรค์เท่านั้นได้มากินอาหารท้องถิ่น คนจากจังหวัดอื่นๆ ที่เดินทางผ่านนครสวรรค์ก็อยากให้ได้ลองกินอาหารอร่อยๆ ของนครสวรรค์ เขามองว่า ถ้าเขามาถึงนี้แล้วต้องมากินสุกี้แบรนด์ดัง พิชซ่าแบรนด์ดัง อาหารญี่ปุ่นแบรนด์ดัง ก็ไม่จำเป็นต้องมาถึงนี่เพราะสามารถหากินได้ทั่วไป แต่ถ้ามาที่นี้ก็ต้องได้กินอาหารของคนนครสวรรค์ คือจากเดิมถ้าอยากกินร้านขึ้นชื่อของเมืองนครสวรรค์แต่ละร้านก็ต้องขับรถตระเวนไปกิน แต่จากนี้ไม่ต้อง แค่มาแฟรีแลนด์ที่เดียวก็ได้กินครบทุกร้านดัง รวมถึงร้านท้องถิ่นร้านอื่นๆ ทั่วนครสวรรค์ก็มารวมอยู่ที่นี่เช่นกัน
สันติ สะท้อนภาพการแข่งขันของธุนกิจค้าปลีกในจังหวัดนครสวรรค์ ณ วันนี้ว่า มีการเปลี่ยนแปลงไปอย่างมาก 3-4 ประการด้วยกัน
ประการแรกคือ ปัจจัยทางด้านเศรษฐกิจที่กระทบโดยรวมส่งผลต่อกำลังซื้อของผู้บริโภคอย่างเห็นได้ชัด
ประการที่ 2 การเปลี่ยนแปลงของผู้บริโภคที่ยากต่อการคาดเดาและเปลี่ยนแปลงไปจากเดิมอย่างรวดเร็วชนิดฟ้ากับดิน
ประการที่ 3 การแข่งขันของธุรกิจค้าปลีก โดยเฉพาะซูเปอร์มาร์เก็ตที่กระจายไประดับอำเภอและตำบล
ประการสุดท้าย ความเปลี่ยนแปลงต่อสินค้าแบรนด์เนม เรียกง่ายๆ ผู้บริโภคทุกวันนี้ไม่มีรอยัลตี้ แต่จะเลือกสินค้าที่ราคาถูกและคุ้มค่าเป็นหลัก อีกทั้งช่องทางก็เปลี่ยนเมื่อออนไลน์เข้ามาแทนที่ ทำให้พฤติกรรมผู้บริโภคเปลี่ยนและชอบความสะดวกสบาย
ในส่วนของแฟรี่แลนด์ สันติ เปรยว่า หลังจากค่อยๆ ทรานฟอร์มมาได้สักพัก ด้วยการปรับปรุงพื้นที่ภายในที่มีกว่า 3 หมื่นตารางเมตรซึ่งถือเป็นข้อได้เปรียบมหาศาล ล่าสุดอยู่ระหว่างการเจรจาผุดโปรเจคส์ใหม่ซึ่งต้องอินเทรนด์และคนอื่นไม่กล้าทำ และต้องเป็นโปรเจคส์ที่ต้องรองรับคนในจังหวัดรอบข้าง 3-5 จังหวัดให้เดินทางเข้ามา ซึ่งคาดว่าจะได้เห็นในเร็วๆ นี้
คุณสันติ ยกตัวอย่างให้ฟังว่า ทุกวันนี้คนอ่านหนังสือน้อยลง ทำให้หนังสือกลายเป็น Out Of Trend แต่เหตุใดการจัดงานนิทรรศการหนังสือที่ศูนย์ประชุมฯ คนจึงล้นหลาม มันต้องมีอะไรดี แฟรี่แลนด์ก็เช่นกัน เมื่อเรามีพื้นที่ว่างเราก็สามารถเนรมิตให้ปรับเปลี่ยนไปตามเทรนด์ ตามไลฟ์สไตล์ของผู้บริโภคอยู่ตลอดเวลา ตรงนี้เป็นข้อได้เปรียบของแฟรี่แลนด์ที่คู่แข่งไม่มีเพราะมาเป็นฟอร์แมทอยู่แล้ว ซึ่งเราพร้อมที่จะทำทุกอย่างตามเทรนด์ พร้อมที่จะเปลี่ยนเพื่อความอยู่รอด
สันติทิ้งท้ายว่า ธุรกิจค้าปลีก โดยเฉพาะห้างสรรพสินค้าอยู่ในช่วงย่ำแย่ซึ่งเป็นไปตามเทรนด์โลก ไม่ใช่เฉพาะแฟรี่แลนด์เท่าน้ัน ดังนั้นเราจึงต้องพร้อมที่จะปรับเปลี่ยนอยู่ตลอดเวลา จากเดิมเน้นขายเสื้อผ้าก็ค่อยๆ ลดบทบาทมาขายอาหาร ซึ่งเขายอมรับว่าปรับตัวช้าไปด้วยซ้ำ แต่ก็ยังดีกว่าไม่ได้ทำอะไรเลย
ต้องจับตาการฮึดสู้ของธุรกิจค้าปลีกท้องถิ่นอย่างแฟรี่แลนด์ ว่าจะสามารถต้านกระแสยักษ์ค้าปลีกข้ามชาติได้ดีเพียงใด แต่ที่แน่ๆ คือ ความเป็นห้างท้องถิ่นย่อมต้องรู้ใจคนในพื้นที่ได้ดีกว่าคนข้ามถิ่นแน่นอน
