“มู่หลาน” กับการเมือง บริบท..สลิ่ม ของ “หลิว อี้ เฟย”

“มู่หลาน” กับการเมือง

บริบท..สลิ่ม ของ “หลิว อี้ เฟย”

ธนก บังผล

             นี่อาจจะเป็นการพลีชีพทางงานเขียนทั้งๆที่ไม่ได้ฝักใฝ่การเมืองด้านไหนทั้งสิ้นของผม

              แต่ก็มีอะไรที่หลายอย่างบนโลกนี้นอกจากการเมืองไทยที่น่าสนใจครับ

              จั่วหัวไว้เลยว่า “หลิว อี้ เฟย” ที่แสดงภาพยนตร์เรื่อง “มู่หลาน” ของค่ายดิสนีย์ ซึ่งการแสดงความคิดเห็นของอี้ เฟย นั้น ไม่เพียงทำให้ม็อบฮ่องกงเจ็บอกเจ็บใจแต่ยังทำให้คนที่สนับสนุนม็อบฮ่องกงจำนวนไม่น้อยแบนผลงานของเธอ

              ผมในฐานะที่เสพภาพยนตร์มาเกือบ 30 ปี แล้วในสมัยก่อนนั้นเราไม่มีหนังฮอลลีวูดให้ดู ถ้าใครรุ่นราวคราวเดียวกับผมก็จะเคยดูหนังตอนเย็นๆหลังกลับมาจากเรียนหนังสือ

              “วิชาโยกย้ายฟ้าดิน”  จำได้หรือเปล่าครับ

              ที่ต้องบอกเช่นนี้เพราะเมื่อก่อนนั้นคนไทยกับภาพยนตร์จีนเป็นของคู่กัน กว่าฮอลลีวูดจะเข้ามาทำความรู้จักกับคนไทย ยังต้องเอา “โรบิน วิลเลียมส์” มาแสดงกับ “จินตรา สุขพัฒน์” เพื่อจะตีตลาดภาพยนตร์ฝรั่งก่อนเลย

              กลับมาที่บริบทการแสดงความคิดเห็นของดาราฟากเอเชียครับ เราต่างรู้กันว่าจีนปกครองในระบอบอย่างไร แล้วอิทธิพลทางการเมืองนั้นมีบทบาทกับการแสดงความคิดเห็นของดาราจีนมากแค่ไหน

              บางคนบอกว่า การที่ อี้ เฟย สนับสนุนการปราบปรามม็อบฮ่องกง จนถูกกระแสแบนภาพยนตร์มู่หล่านอยู่ช่วงหนึ่ง คนไทยเลยเอามาเป็นจริงเป็นจังกับกรณีนี้ คือมาแบนไม่ยอมไปดูมู่หลานด้วย

              ถ้าคุณเป็นดาราจีนไม่ว่าจะสัญชาติไหนก็ตามที่มีชื่อเสียงแล้วได้แสดงในฮอลลีวูด เช่น ฟ่าน ปิง ปิง คุณจะต้องเสียภาษีแบบหฤโหดในระบบเศรษฐกิจของจีน ซึ่งเป็นระบบ “คอมมิวนิสต์”

              ถ้าเป็นแฟนภาพยนตร์จีนจะทราบดีว่า ฟ่าน ปิง ปิง ถึงกับเซไปช่วงหนึ่งหลังจากพยายามทำตัวเลขภาษีจ่ายให้น้อยลง

              จนกระทั่งปัจจุบัน ฟ่าน ปิง ปิง ที่ถือว่าเป็นผู้หญิงที่สวยที่สุดที่สุดในจีน (สำหรับฮอลลีวูด) ก็ยังไม่สามารถรับงานแสดงได้เลย เพราะถูกรัฐบาลเล่นงานปางตาย

              ดาราจีนจึงไม่มีใครพยายามจะแหวกกระแสเพื่อช่วยม็อบฮ่องกงถ้าถิ่นฐานที่พักไม่อยู่ในฮ่องกง

              หมายความว่าถ้าบ้านและครอบครัวของนักแสดงเหล่านั้นอยู่ในจีนแผ่นดินใหญ่ การไม่เห็นด้วยกับรัฐบาลจีนในนโยบายปราบปรามม็อบฮ่องกงคือการเรียกอันตรายให้เข้าใกล้ตัวอย่างแท้จริง

              ผมจึงแปลกใจอย่างยิ่งที่บางคนอาหลิว อี้ เฟย มาเป็นตัวประกัน

              และผมก็แปลกใจอย่างมากว่า การที่ประเทศเรามีสิทธิมากกว่าเขานั้นทำไมต้องไปโหนว่าควรแบนภาพยนตร์มู่หลานด้วย

              แต่ไม่ใช่ว่าไม่มีดาราคนไหนเห็นพ้องต้องกันกับรัฐบาลจีนไปหมดนะครับ เช่น   

“ดีนนี ยิป” ที่บอกว่าเธอไม่รู้สึกเสียใจ และมองว่าขณะนี้ “ฮ่องกงต้องการความช่วยเหลือ ฉันจะปกป้องประชาธิปไตยของฮ่องกงด้วยทุกอย่างเท่าที่มีอยู่”

ซึ่งผมไม่มั่นใจและไม่ทราบว่าดีนนี ยิป มีบ้านอยู่ในจีนหรือไม่

“เดนนิส โห” ศิลปินอีกคนหนึ่งซึ่งประสบความสำเร็จมากมายกับแสดงคอนเสิร์ตในจีนแผ่นดินใหญ่ และเคยเล่นคอนเสิร์ตปีละเป็นร้อยรอบ เมื่อแสดงความคิดเห็นด้านการเมือง สุดท้ายเธอก็โดนแบนห้ามเข้าไปแสดงในจีน เพราะจุดยืนทางการเมืองชัดเจนว่าต่อต้านรัฐบาลปักกิ่ง

ดาราที่ไม่ได้ออกตัวอย่างแรงล้อฟรีอย่าง “เสอซื่อมั่น” ก็ได้รับผลกระทบไปด้วย จากการที่เธอแค่กดถูกใจในอินสตาแกรมรูปภาพการประท้วง ทั้งๆ ที่ในจีนแผ่นดินใหญ่แบนห้ามเข้าไปอจี ผลคือ “เสอซื่อมั่น” ถูกชาวจีนแผ่นดินใหญ่เข้าไปโจมตีใน Weibo ของเธอยับ

จึงไม่แปลกครับที่ เหลียงเจียฮุย ,เผิงเฮ่าเสียง หรือแม้กระทั่ง เฉินหลง จึงต้องตามน้ำเมื่อรัฐบาลจีนสั่งให้ทำ บางคนมีการโพสต์ออกนอกหน้าเลยว่าเห็นด้วยกับจีนมากขนาดไหน

แล้วทำไมหวยถึงมาออกที่ “หลิว อี้ เฟย”

ถ้ามองตามประวัติศาสตร์ “มู่หลาน” ซึ่งไม่ต่างจาก “สามก๊ก” เนื่องจากเป็นยุคที่ถัดกันมาไม่นานนัก

มู่หลานก็คล้ายๆ “ขุนแผน” ของไทยนั่นละครับ คือมีคนแต่งที่ชัดเจน แต่ไม่ใช่เรื่องจริง

ชื่อและเรื่องราวของเธอกลายเป็นที่รู้จักจากการปรากฏครั้งแรกในบทกลอนชื่อ “ลำนำมู่หลาน” (Ballad of Mulan) เชื่อกันว่าเป็นบทขับร้องจากยุคราชวงศ์เว่ยเหนือ (คริสต์ศักราช 386-557) อันอยู่ในช่วงที่เรียกว่าประวัติศาสตร์ราชวงศ์เหนือใต้ (คริสต์ศักราช 386-589)

เนื้อหาของเรื่อง “ลำนำมู่หลาน” ปรากฏครั้งแรกในเอกสารในศตวรรษที่ 6 เชื่อกันว่า งานต้นฉบับเดิมสูญหายจนไม่มีหลงเหลืออีกแล้ว ขณะที่เนื้อหาในบทกลอน Ballad of Mulan ที่ใช้กันมาจากผลงานชื่อ Music Bureau Collection ในศตวรรษที่ 11 หรือ 12 เป็นผลงานรวบรวมเนื้อร้อง บทกวี และบทเพลงที่รวบรวมโดย กัว เมาเชียน (Guo Maoqian)

คือเธอเป็นตำนานคล้ายๆกับวีรสตรีในอดีตของไทยที่ถูกสร้างขึ้นมา

ถ้ามองบริบทการถูกสร้างเป็นตำนานด้วยการย้อนกลับไปในอดีตของจีนแล้วก็จะพบว่า บางตำนานนั้นเธอถูกสร้างขึ้นมาเพื่อปลดแอกการเหยียดเพศ

ใช่ครับ…นาทีนี้ผมจำไม่ได้ว่ามีตำนานของจีนเรื่องไหนบ้างที่สร้างผู้หญิงขึ้นมาเป็นวีรสตรี แต่มีไม่น้อยแน่นอน

เป็นที่ทราบกันดีว่าแม้แต่ “โจโฉแตกทัพเรือ” คนจีนแท้ๆยังเขียนบทให้ “เสียวเกี้ยว” ภรรยาของ “จิวยี่” เข้าไปพบโจโฉโดยลำพัง แล้วทิ้งปริศนาไว้ให้คิด

คนจีนเองก็ไม่ให้เกียรติสตรีมากมาย เพราะฉะนั้นมันก็ส่งผลมาถึงปัจจุบันที่ทำให้ “หลิว อี้ เฟย” ซึ่งกำลังจะมีผลงานกับฮอลลีวูด (เมื่อปีที่แล้ว) ถูกใช้เป็นเครื่องมือทางการเมือง

ถามว่าอี้ เฟย ปฏิเสธ ได้หรือไม่

ต้องถามกลับว่าจีนปกครองในระบอบอะไร

และเราจะไปแบนภาพยนตร์ที่คนๆหนึ่งมีความฝันจะไปแสดง เพื่ออะไร?

ใช่ครับ…มาถึงบรรทัดนี้หลายคนจะบอกว่าผมสนับสนุน “มู่หลาน”

แต่จริงๆแล้ว มู่หลานภาคที่ผมรู้จักนั้นถูกฮอลลีวูดสร้างมาตั้งแต่ปี 2541 เป็นการ์ตูน ใครได้ดูแล้วก็คงอยากจะดูภาคเป็นคนแสดง ซึ่งอี้ เฟย คือผู้หญิงที่เหมาะสมด้วยประการทั้งปวง

แต่ผมอยากมีความทรงจำกับภาคการ์ตูนมากกว่า

ผมจึงแปลกประหลาดกับตรรกะว่าการสนับสนุนมู่หลานในประเทศไทยคือ “สลิ่ม”

เพราะถ้ามองแค่ว่ามู่หลานในเรื่องทำอะไรนั้นน้อยไปครับ …ต้องดูว่าถ้าคุณอยู่ในรัฐบาลจีนคุณมีสิทธิทำอะไร

ดังนั้น เรียกร้องอะไรก็ตามในไทยต่อไปครับ แต่อย่าไปวุ่นวายจนแบนภาพยนตร์ด้วยเห็นเป็นสลิ่มเลย ถ้ารู้ว่าอี้ เฟย ต้องผ่านอะไรมาบ้าง คุณจะแบนไม่ลง

เอาไว้ว่างๆจะเขียนให้อ่านครับ

บทความอ้างอิงบางส่วนจาก

https://www.silpa-mag.com/history/article_35287