ปตท.ส่อหย่าขาด 7-11 เกมต่อรองธุรกิจของยักษ์ใหญ่
กลายเป็นข่าวในกระแสทันที เมื่อ ปตท. ออกมาให้ข่าวว่าจ่อเลิกสัญญาแฟรนไชส์ “เซเว่น อีเลฟเว่น” ในปั๊มน้ำมันของ ปตท. หลังจากจะหมดสัญญาในอีก 6 ปี จากนี้
เกิดอะไรขึ้นกับความสัมพันธ์ของทั้งคู่ มาลองหาคำตอบกัน
ต้องยอมรับว่า ทั้ง ปตท. และ เซเว่นอีเลฟเว่น ต่างเป็นผู้นำในธุรกิจที่ดำเนินการอยู่ โดย ปตท. เป็นที่ 1 แบบเด็ดขาดในธุรกิจปั๊มน้ำมัน ขณะที่ เซเว่นอีเลฟเว่นก็เป็นผู้นำเบ็ดเสร็จในธุรกิจค้าปลีกประเภทคอนวีเนียนสโตร์เช่นกัน
การผนึกความร่วมมือระหว่างเซเว่นอีเลฟเว่น โดยบริษัท ซีพีออลล์ กับ ปตท. เพื่อเปิดให้บริการร้านเซเว่นอีเลฟเว่นในปั๊มน้ำมันของ ปตท. จึงกล่าวได้เต็มปากว่า เป็นกลยุทธ์ วิน-วิน และส่งผลให้สมรภูมิค้าปลีกในปั๊มดุเดือดขึ้นมาทันตา เพราะคอนวีเนียนสโตร์ถือเป็นหนึ่งในแม่เหล็กสำคัญที่จะดึงลูกค้าให้เข้ามาใช้บริการปั๊มน้ำมัน
นอกจากการมีคอนวีเนียนสโตร์เซเว่นอีเลฟเว่นเปิดให้บริการแล้ว ปั๊มปตท. ยังได้เติมเต็มความต้องการและความสะดวกสบายให้ลูกค้าอย่างต่อเนื่อง ไม่ว่าจะเป็นร้านกาแฟ อเมซอน ร้านติ่มซำ ฮั่ว เซ่ง ฮง รวมถึงพื้นที่ให้เช่าแก่ผู้ค้ารายย่อย
หลังจาก ปตท. ซื้อกิจการปั๊มน้ำมันเจ็ท ที่ทำให้ได้ลิขสิทธิ์ร้านสะดวกซื้อจิฟฟี่มาถือครอง ครั้งนั้น ปตท. เลือกที่จะใช้ร้านเซเว่นอีเลฟเว่นเป็นหัวหอกดันธุรกิจนอนออยล์ เพราะรู้ดีว่า หากไม่รีบจับมือกับเซเว่นอีเลฟเว่น อาจเปิดทางให้คู่แข่งในธุรกิจน้ำมันคว้าเซเว่นอีเลฟเว่นไปได้
ขณะเดียวกัน การเป็นพันธมิตรกับเซเว่นอีเลฟเว่น ยังทำให้ ปตท. มีโอกาสเรียนรู้ธุรกิจค้าปลีกโดยเฉพาะคอนวีเนียนสโตร์ เพื่อนำมาพัฒนาและปรับปรุงเมื่อจะหยิบ “จิฟฟี่” ขึ้นมาปัดฝุ่นใหม่ เพราะโดยแบรนด์ของจิฟฟี่แล้ว ถือว่าประสบความสำเร็จไม่น้อยในธุรกิจค้าปลีกในปั๊มน้ำมัน ซึ่งถือเป็นการเรียนลัดที่เห็นผลชัดเจนทีเดียว
หรือวันนั้นจะมาถึงในอีก 6 ปีจากนี้ต้องจับตา
กรณีการเรียนหลักสูตรเร่งรัดของ ปตท. เคยเกิดมาแล้วกับเคสร้านกาแฟ อเมซอน ที่เกิดจากความร่วมมือระหว่าง ปตท. กับอโรม่า กรุ๊ป ที่เข้าร่วมเป็นพันธมิตรก่อร่างสร้างชื่อ อเมซอนมานานกว่า 10 ปี โดยใช้ประสบการณ์และความเชี่ยวชาญธุรกิจร้านกาแฟครบวงจรของ อโรม่า กรุ๊ป จากสาขาไม่ถึง 10 สาขา จนขยายเป็นเกือบหลักพันสาขา ปตท.ก็เลือกที่จะไม่ต่อสัญญากับ อโรม่ากรุ๊ป และดำเนินการบริหารจัดการร้านกาแฟอเมซอนเองทั้งหมด
ฤาจะเรียกว่า เสร็จนา ฆ่าโคถึก คงไม่แปลกไปจากนี้มากนัก
จากนั้นเมื่อ ปตท. เข้าซื้อกิจการปั๊มเจ็ท ปตท.ก็เลิกสัญญาบ้านไร่กาแฟในปั๊มเจ็ททุกสาขา แล้วเอาร้านกาแฟอเมซอน มาเสียบแทนที่ จนถึงปัจจุบันร้านกาแฟอเมซอนสยายปีกสาขาถึง 1,500 สาขา นับเป็นร้านกาแฟที่มีจำนวนสาขามากสุดในประเทศไทย โดยมากกว่าแบรนด์ดังสตาร์บัคส์ ที่มีเพียง 273 สาขา
เท่านั้นยังไม่พอ เพราะ ร้านกาแฟอเมซอน ยังเริ่มคืบคลานออกจากปั๊มมาเปิดสาขาแสตนด์อโลนอีกด้วย รวมถึงการปักเป้าหมายขยายสาขาในต่างประเทศอย่างต่อเนื่อง
เรื่องนี้ถือเป็นกรณีศึกษาที่ดีในเรื่องธุรกิจที่ต้องพึ่งพิงคู่ค้ารายใหญ่ เมื่อวันใดที่เราหมดประโยชน์สำหรับเขา เราก็จะถูกเขี่ยออกไปในที่สุด
ย้อนกลับมาที่ เซเว่น อีเลฟเว่น ปัจจุบันมีสาขาในปั๊ม ปตท.ประมาณ 1,100 แห่ง คิดเป็นสัดส่วนกว่า 10 % ของจำนวนสาขาทั้งหมดของเซเว่น อีเลฟเว่น ข่าว ปตท.จะพิจารณาว่าจะไปต่อกับเซเว่นอีเลฟเว่นหรือไม่ ยังเหลือเวลาอีก 6 ปี ที่เซเว่นอีเลฟเว่นจะทะยอยหมดสัญญากับ ปตท. ซึ่งผู้บริหารปตท.ก็ยอมรับว่า ส่วนหนึ่งของการพิจารณาต่อสัญญา คือการประเมินศักยภาพร้านสะดวกซื้อ จิฟฟี่ ที่ปัจจุบันมีอยู่ 149 สาขาในสถานีบริการน้ำมัน และ 6 สาขานอกสถานีบริการน้ำมันจะแข็งแกร่งพอที่จะเข้ามาแทนที่เซเว่นอีเลฟเว่นได้หรือไม่ ซึ่งหมายความว่ายังมีเวลาอีก 6 ปี ที่จิฟฟี่ จะเร่งสร้างความแข็งแกร่งของแบรนด์เพื่อยึดใจลูกค้า
ก่อนหน้านี้ บริษัท ปตท.บริหารธุรกิจค้าปลีก จำกัด (PTTRM) ในกลุ่มบมจ.ปตท. (PTT) ซึ่งเป็นผู้บริหารสถานีบริการน้ำมันปตท.-จิฟฟี่ ประกาศเตรียมใช้เงินราว 1.15 หมื่นล้านบาทภายใน 5 ปี (ปี 2561-2565) เพื่อขยายสถานีบริการน้ำมันปตท. และร้านสะดวกซื้อจิฟฟี่ภายในสถานีบริการน้ำมันในไทยเป็น 200แห่งภายในปี 65 จากปัจจุบันที่มีอยู่ 149 แห่ง และยังมีแผนขยายร้านจิฟฟี่นอกสถานีบริการน้ำมันเพิ่มเติม
ถือเป็นแผนสองในการเตรียมความพร้อมรองรับร้านสะดวกซื้อเซเว่นอีเลฟเว่น ในสถานีบริการน้ำมันที่จะหมดสัญญาใน 6 ปีข้างหน้า ขณะที่แผนหนึ่ง คือ การต่อสัญญากับเซเว่นอีเลฟเว่น แต่เมื่อ ปตท. ออกมาให้ข่าวเช่นนี้ แน่นอนว่า การเจรจาต่อสัญญารอบใหม่ในอีก 6 ปี ย่อมต้องมีการแก้ไขสัญญาแน่นอน ซึ่งฟันธงได้ว่า ปตท.ต้องมีกลยุทธ์การต่อรองโดยใช้จิฟฟี่ที่มีอยู่เป็นอาวุธสำคัญในการต่อรองสัญญารอบใหม่
หันไปมองเจ้าของร้านสะดวกซื้อเซเว่น อีเลฟเว่น อย่างซีพีออลล์ ภายใต้ปีกซีพี ผู้นำในการดำเนินธุรกิจค้าปลีกในประเทศไทยภายใต้แบรนด์เซเว่นอีเลฟเว่น และเป็นผู้ถือหุ้นใหญ่ในบริษัท สยามแม็คโคร จำกัด (มหาชน) ปัจจุบันมีร้านเซเว่นอีเลฟเว่น รวมทั้งสิ้น 9,788 สาขา (ข้อมูล ณ วันที่ 31 มีนาคม 2560) โดยตั้งเป้าหมายที่จะขยายสาขาให้ครบ 13,000 สาขาภายในปี 2564 ในปี 2559 ที่ผ่านมามีรายได้รวมอยู่ที่ 451,939 ล้านบาท และผลกำไรสุทธิที่ 16,677ล้านบาท
การเดินหมากครั้งนี้ของ 2 ยักษ์ใหญ่ต่างวงการที่ต้องเอื้อประโยชน์ซึ่งกันและกัน หลายฝ่ายอาจจะมองว่าเป็นเรื่องปกติเพราะเมื่อสัญญาหมดก็เจรจาต่อสัญญากัน แต่ในกรณีนี้ถือว่าไม่ปกติเพราะเค้าลางมาเยือนว่าว่า ปตท. ไม่น่าจะต่อสัญญากับซีพีออล ถือเป็นเกมการต่อรองของยักษ์ใหญ่ที่น่าจับตามอง
แต่ก็คงไม่ต่างอะไรจากที่ เซเว่น อีเลฟเว่น ที่ได้เขี่ยสินค้าของคนอื่นมานักต่อนัก แล้วเอาสินค้าที่เหมือนกันของตัวเองมาขายแทนที่
เรื่องนี้สอนให้รู้ว่า ในโลกธุรกิจ อย่าไปคาดหวังกับคำว่า.. มิตรแท้
ปตท.
