นับวันจำนวนนักท่องเที่ยวจากประเทศเพื่อนบ้านเราอย่างจีน แผ่นดินใหญ่จะเดินทางเข้ามาบ้านเรามากขึ้นทุกวัน สินค้าไทยๆ ที่คนจีนนิยมชมชอบนอกจากต่อแถวยาวเหยียดหน้าร้านนารายาและสินค้าอื่นๆ แล้ว รู้หรือไม่ว่าสินค้าประเภทบะหมี่กึ่งสำเร็จรูปหรือบะหมี่ซอง อาหารขวัญใจคนรากหญ้าก็เป็นที่นิยมของเหล่าคนจีนด้วยเช่นกัน
กรมส่งเสริมการค้าระหว่างประเทศรายงานว่า สินค้าบะหมี่กึ่งสำเร็จรูปไทยเป็นที่ชื่นชอบของชาวจีน ทั้งรสต้มยำ แกงเขียวหวาน เย็นตาโฟ จึงแนะนำให้ผู้ประกอบการไทยเน้นพัฒนาคุณภาพ เพิ่มความหลากหลาย เพื่อตอบโจทย์ผู้บริโภคที่ให้ความสำคัญกับโภชนาการและสุขภาพมากขึ้น
นางจันทิรา ยิมเรวัต วิวัฒน์รัตน์ อธิบดีกรมส่งเสริมการค้าระหว่างประเทศ เปิดเผยว่า กรมฯ ได้มอบหมายให้ผู้อำนวยการสำนักงานส่งเสริมการค้าในต่างประเทศ (ทูตพาณิชย์) ที่ประจำอยู่จีน ทำการสำรวจตลาดบะหมี่กึ่งสำเร็จรูปของไทยในตลาดจีน ซึ่งพบว่า บะหมี่กึ่งสำเร็จรูปยี่ห้อของไทยเป็นที่ชื่นชอบและเป็นที่นิยมของชาวจีนเป็นอย่างมาก ไม่ว่าจะเป็นรสต้มยำ แกงเขียวหวาน และเย็นตาโฟ เป็นต้น โดยสามารถหาซื้อได้ในซุปเปอร์มาเก็ตชั้นนำของจีนและการสั่งซื้อผ่านช่องทางออนไลน์
ทั้งนี้ ในการผลักดันบะหมี่กึ่งสำเร็จรูปเจาะตลาดจีน ผู้ประกอบการไทยจะต้องศึกษาพฤติกรรมผู้บริโภคชาวจีนที่เปลี่ยนแปลงไป โดยปัจจุบันได้หันมาใส่ใจในด้านโภชนาการและสุขภาพ ทำให้บะหมี่กึ่งสำเร็จรูปแบบเดิมๆ จำหน่ายได้ลดลง และไม่เป็นที่นิยม แต่บะหมี่กึ่งสำเร็จรูปที่ได้มีการยกระดับคุณภาพ มาตรฐาน ลดการใช้น้ำมัน เพิ่มส่วนผสมจากธรรมชาติในเครื่องปรุง ลดปริมาณเกลือ หรือปรับสูตรใหม่ หรือการพัฒนาเส้นบะหมี่ที่แตกต่าง กลับได้รับความนิยมเพิ่มขึ้น
“ที่ผ่านมา ตลาดบะหมี่กึ่งสำเร็จรูปในจีน มีการชะลอตัวลง เพราะผู้บริโภคได้หันมาใส่ใจในด้านโภชนาการและสุขภาพ จึงลดปริมาณการบริโภคบะหมี่กึ่งสำเร็จรูปลง แต่มาระยะหลัง ผู้ผลิต ได้หันมายกระดับคุณภาพของบะหมี่กึ่งสำเร็จรูป เพื่อพัฒนาบะหมี่กึ่งสำเร็จรูปให้ตอบโจทย์ความต้องการของผู้บริโภค จึงทำให้ตลาดกลับมาเติบโตได้อีกครั้ง หลังจากที่เคยชะลอตัวต่อเนื่องติดต่อกันมากว่า 5 ปี และยังคาดว่า ในปี 2561 ตลาดบะหมี่กึ่งสำเร็จรูปก็จะยังคงเติบโตได้ต่อเนื่อง”นางจันทิรากล่าว
นอกจากนี้ การขยายตลาดบะหมี่กึ่งสำเร็จรูปในจีน ผู้ผลิตของไทยต้องมีการพัฒนาด้านคุณภาพและเพิ่มความหลากหลายของผลิตภัณฑ์ เพื่อให้ตอบโจทย์ผู้บริโภคชาวจีน ที่ให้ความสำคัญกับการรักษาสุขภาพและช่างเลือกมากขึ้น ซึ่งหากทำได้ก็จะทำให้ไทยยังคงสามารถรักษาตลาดบะหมี่กึ่งสำเร็จรูปในจีนได้อย่างยั่งยืน รวมทั้งควรจะศึกษาช่องทางการจำหน่ายใหม่ๆ ผ่านช่องทางออนไลน์ ที่พบว่า มีการเติบโตสูงขึ้นเป็นอย่างมาก
ต้นกำเนิดบะหมี่กึ่งสำเร็จรูปที่เกิดขึ้นครั้งแรกของโลกเป็นความคิดของ “นายอันโด โมโมฟุกุ” ผู้ก่อตั้งและประธานกลุ่มบริษัทนิชชิน ในปี 2501 ซึ่งเป็นยุคหลังสงครามโลกครั้งที่ 2 ประชาชนประสบภาวะข้าวยากหมากแพง กระทรวงสาธารณสุขของญี่ปุ่นแนะให้ชาวญี่ปุ่นกินขนมปังทำจากข้าวสาลี โดยได้รับการสนับสนุนจากอเมริกา แต่นายอันโดกลับคิดว่าทำไมชาวญี่ปุ่นต้องกินขนมปัง ทั้งๆ ที่คนญี่ปุ่นคุ้นเคยกับการกินบะหมี่หรือราเมน เขาจึงทดลองทำบะหมี่ที่ใครๆ ก็ทำกินเองได้ง่าย สะดวก และราคาถูก
หลังจากที่ลองผิดลองถูกอยู่หลายเดือน ในที่สุดวันที่ 25 ส.ค. 2501 นายอันโดคิดค้นบะหมี่กึ่งสำเร็จรูปได้เป็นครั้งแรก เมื่อเขาอายุได้ 48 ปี โดยตั้งชื่อบะหมี่ของเขาว่า “ชิกิ้น ราเมน” โดยนำเส้นราเมนที่ได้จากการผสมกับน้ำซุปกระดูกไก่ (โทริคะระ) ทอดในน้ำมันปาล์มไล่ความชื้นออกไป เพื่อสามารถเก็บไว้ได้นาน แค่เติมน้ำร้อนเส้นก็จะคืนสภาพเดิมและกินได้ทันทีโดยไม่ต้องปรุงอะไรเพิ่มเติมเลยปัจจุบันชิกิ้น ราเมนยังเป็นรสที่ขายดี ที่ยังคงความอร่อยมาจนถึงทุกวันนี้ ต่อมาปี 2507 นายอันโดก่อตั้งสมาคม อุตสาหกรรมอาหารสำเร็จรูป และเป็นประธานสมาคมผู้ผลิตราเมนนานาชาติ และก่อตั้งพิพิธภัณฑ์ราเมนสำเร็จรูปโมโมฟุกุ อันโด กิจการบะหมี่กึ่งสำเร็จรูปได้รับการตอบรับดีมาก
กระทั่งปี 2514 นายอันโดในวัย 61 ปี ขยายกลุ่มผู้บริโภคไปยังต่างประเทศ โดยพุ่งเป้าไปที่สหรัฐ และสังเกตเห็นว่าชาวอเมริกันมักจะหักบะหมี่ออกเป็นสองท่อนแล้วใส่ในถ้วย ก่อนจะเติมน้ำร้อนตามไป และใช้ส้อมแทนตะเกียบ ทำให้เขาปิ๊งไอเดียผลิตบะหมี่ในชามขึ้นมา โดยใช้ถ้วยโฟมบรรจุบะหมี่ออกวางขาย หลังจากนั้นจึงเปลี่ยนรูปแบบมาเป็นบะหมี่ถ้วย หรือคัพเมน หรือคัพนู้ดเดิ้ล
ตามประวัติบอกว่าตอนแรกบะหมี่ถ้วยยังไม่เป็นที่นิยมกันมากนัก จนเมื่อเกิดเหตุการณ์การลักพาตัวประกันโดยกลุ่มต่อต้านจักรวรรดิญี่ปุ่น ที่จังหวัดนากาโน่ โดยมีการถ่ายทอดสดทางโทรทัศน์ตลอดเวลาต่อเนื่องเป็นเวลาถึง 10 วัน เป็นเหตุการณ์ที่มีผู้ชมมากที่สุดในประวัติศาสตร์โทรทัศน์ญี่ปุ่น ถึงร้อยละ 90 ผู้ชมเห็นความเคลื่อนไหวและความเป็นไปของเหตุการณ์โดยตลอด และมีภาพของคนที่กำลังกินคัพนู้ดเดิ้ลในสถานที่เกิดเหตุด้วย เพราะในช่วงนั้นอากาศหนาวมาก จึงกินข้าวในกล่องหรือเบนโตะไม่ได้เพราะแข็งจนกินไม่ได้ จากนั้นมาคนญี่ปุ่นจึงได้รู้จักคัพนู้ดเดิ้ลในวงกว้างและแพร่หลายไปทั่วโลก
สำหรับประเทศไทย บะหมี่กึ่งสำเร็จรูปเข้ามาราวปี พ.ศ.2514-2515 บะหมี่กึ่งสำเร็จรูปยี่ห้อแรกในประเทศคือ “ซันวา” ที่มีต้นแบบมาจากบะหมี่ญี่ปุ่นที่ต้องต้มก่อนกิน ตามมาด้วย ยำยำ ไวไว มาม่า ในเวลาใกล้เคียงกัน แต่คนไทยนิยมเรียกว่า “มาม่า” จนเป็น Generic Name หรือชื่อสามัญที่คนไทยในปัจจุบันใช้เรียกบะหมี่กึ่งสำเร็จรูปไปเสียแล้ว
